សន្នីសិទ | នៅកណ្តាលព្រៃរតនគិរី ក្នុងចំណោមប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធដែលយកឈ្នះដោយបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម

ការ​​​​​នឹក​​​​​ចង​​​ចាំពី លោក ភី ភួន កង​ការពារ​​របស់​ ប៉ុល ពត​ ជា​ជនជាតិ​ចារ៉ាយ
ទីតាំងនៃខេត្តរតនគិរី និង​តួនាទី​កុលសម្ព័ន្ធ​ជនជាតិភាគតិច​ក្នុង​បដិវត្តន៍​កម្ពុជា

នៅក្នុងជានិស្សិតផ្នែកភាសាអង់គ្លេសនៅឡើយ ក្នុងឆ្នាំ 1964 លោក Henri Locard ត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយតំណាងក្រុមប្រឹក្សាអង់គ្លេសនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយឡែក លោក Tom White ជាអតីតនិស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យ Leicester។ គាត់បានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងខេត្តរតនគិរីដែលជាខេត្តដែលទើបបង្កើតថ្មីផងដែរ។ បន្ទាប់ពីទទួលបានការចាត់តាំងមុខតំណែងរួចមក គាត់បានបំពេញមុខងារសាធារណៈរបស់គាត់ពីឆ្នាំ 1965 ដល់ឆ្នាំ 1967 នៅក្នុងវិទ្យាល័យបារាំងរ៉េណេដេកាត។ លោកចូវ សេង អគ្គសេនាធិការខេត្តព្រះសីហនុ បានស្នើឱ្យគាត់សរសេររបាយការណ៍អំពីប្រទេសសម្រាប់ទស្សនាវដ្តីដ៏ល្បីល្បាញរបស់គាត់ ឈ្មោះ Kambuja រួមទាំងអត្ថបទស្តីពីចំការកៅស៊ូរដ្ឋរបស់នៅសង្កាត់ឡាបានសៀក នៅក្រុងបានលុងក្នុងឆ្នាំ 1966 ។

ដោយបានទទួលសំបុត្រផ្ញើទៅកាន់ Henri Locard-Lyon ពីមិត្តភ័ក្តិខ្មែរម្នាក់ដែលបានទទួលមរណៈភាព គឺ Khay Mathoury នៅបុណ្យណូអែលឆ្នាំ 1988 គាត់បានត្រឡប់មកជាមួយប្រពន្ធរបស់គាត់ឈ្មោះ Élisabeth ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ 1989 ទទួលបន្ទុកលើបេសកកម្មសម្រាប់មួយឈ្មោះថា Médecins du Monde ដោយនៅពេលនោះ ទិដ្ឋាការមិនត្រូវបានផ្តល់ដល់ជនបស្ចិមប្រទេសដែលមិនមែនជាកុម្មុយនិស្តទេ។ លោក Henri Locard បានរៀបចំសិក្ខាសាលាលើកដំបូងជាភាសាបារាំងស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ សម្រាប់ជំនាន់ទីមួយ ដំបូងគេបង្អស់របស់និស្សិតបារាំង។ លោកក៏បានបើកការចរចារសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការផ្នែកច្បាប់ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចជាមួយសាកលវិទ្យាល័យជាច្រើននៅ តំបន់លីយ៉ុង ដោយក្នុងមានន Lyon II និង Lyon III ទោះបីជាមិនមានច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅពេលនោះក៏ដោយ។ វាជាឆ្នាំនៃការដួលរលំនៃលទ្ធិកុម្មុយនិស្តនៅអឺរ៉ុប… ក៏ដូចជានៅអាស៊ីផងដែរ។

បន្ទាប់ពីការបោះពុម្ពសៀវភៅពីរក្បាលដំបូងរបស់គាត់ Prisoner of Angkar ជាមួយ មឿន ស៊ុន និង Le petit livre Rouge de Pol Pot ជាមួយលោក ហែម បូរិទ្ធ Henri Locard បានទទួលអត្ថប្រយោជន៍ពីការឈប់សម្រាកសម្រាប់សម្រាកលំហែកាយនៅឆ្នាំ 1993-1994 បន្ទាប់ពីអ៊ុនតាក់។ ប្រការនេះបានអនុញ្ញាតឱ្យគាត់ធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវលើពន្ធនាគារខ្មែរក្រហមធំៗប្រមាណ ១៥០ នៅទូទាំងប្រទេស។ គាត់ក៏បានចាប់ផ្តើមផ្តល់វគ្គសិក្សាអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តនៃប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីអាណានិគមនៅ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ដែលគាត់នៅតែបំពេញការងារដូចដើមនៅឆ្នាំ 2023-2024 នេះ។

នៅមុនពេលចូលនិវត្តន៍របស់គាត់ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2000 លោក Henri Locard បានឆ្លងកាត់ការសរសើរ និងការអបអរសាទរយ៉ាងខ្លាំងពីគណៈវិនិច្ឆ័យ ដែលរួមមាន Alain Forest, Jean-Luc Domenach និង Stéphane Courtois ដែលមកពីទីក្រុងប៉ារីស ទៅកាន់សាកលវិទ្យាល័យ Lymière-Lyon 2។ ប្រធានបទគឺ៖ ” ទិដ្ឋភាពនៃការសម្លាប់រង្គាលនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងមនោគមវិជ្ជាខ្មែរក្រហម”។